Interview: Het atelier van Rino Claessens

Keramische modules zijn de bouwstenen waarmee Rino Claessens talloze meubelvormen creëert. Hij maakt ze handmatig en bakt ze zelf in eigen oven, maar: ‘Ik ben geen keramist. Ik gebruik het materiaal op mijn eigen manier.’

‘Met keramiek ben ik nog lang niet klaar’
– Rino Claessens

Hij mag zich dan geen keramist voelen, Rino Claessens weet er inmiddels wel erg veel van. ‘Eigenlijk ben ik per ongeluk met deze techniek in aanraking gekomen.’ Tijdens zijn studie aan de Design Academy Eindhoven koos hij in het kader van een klein project voor keramiek. ‘Niet in eerste instantie mijn favoriete techniek, maar van het een kwam het ander. Ik had porselein gegoten in flexibele mallen en op die manier schenkkannen gemaakt. Een Japanse gastdocent heeft mij toen geselecteerd voor een werkperiode in Arita, hét porse-leincentrum van Japan.’ Daar zat hij, in z’n eentje, een halfjaar lang te werken en te leren – ‘veel anders was daar niet te doen’. Bij gebrek aan afleiding heeft hij er zijn tijd goed gebruikt. ‘Soms is het wel nuttig om je een beetje te vervelen, daar word je nieuwsgierig van. Gelukkig sprak mijn lerares goed Engels, met haar ben ik veel op pad geweest. Ik heb me er verdiept in de geschiedenis van de plek en de technieken. Superinteressant! Achteraf was het de meest waardevolle periode van mijn studie.’ Het eindexamenwerk van Rino bestond onder meer uit een serie van monolithische krukken uit keramiek. Sobere vormen met vloeiende lijnen, in verschillende kleikleuren en texturen. Van die krukvorm staat er in zijn kantoortje een miniatuur. Het zijn twee rondingen haaks op elkaar en past precies tussen twee handen, net als het eerste begin van een sneeuwbal. De vorm is de moeder van de serie ontwerpen die Rino na zijn studie heeft uitgewerkt. Hij zwaaide in 2019 af en begon in 2020 zijn eigen studio. Sindsdien bouwt hij consequent voort aan een collectie keramische objecten. Sculpturale vormen zijn het, maar altijd met een gebruiksfunctie.

‘Ik voel geen drang om kunst te maken. Het is fijn als het gebruiksvoorwerpen blijven’

Met de hand
Dagelijks is Rino aan het werk in zijn studio op Sectie C, het broeinest op een Eindhovens industrieterrein. Hij heeft er net als de andere ontwerpers in de hal een eigen kantoortje en een werkruimte. Het gaat er eigenlijk vooral over veel werk en weinig ruimte. Overal staan schappen-kasten vol keramische modules in diverse stadia; in het midden slechts één enkele keramiekoven van gemiddeld formaat. Amper voorstelbaar dat hier de impo-sante kastenwand is gemaakt die stond te schitteren in de Parijse galerie Scène Ouverte, in Saint-Germain-des-Prés. De kast is opgebouwd uit monumentale bouwstenen in maagdelijk wit keramiek, perfect van afwerking alsof ze uit een fabriek kwamen. ‘Toch is het allemaal zelf gemaakt,’ verzekert Rino. ‘Ik druk voor elke module met de hand de klei in de vorm. Na een paar weken drogen gaan ze de oven in.’ Wat de bouwstenen zo’n geperfectioneerd uiterlijk geeft zijn de basisvormen. ‘Die heb ik eerst uit piepschuim gemaakt en ze later CNC, computergestuurd, laten frezen.’ Dit najaar had Rino zijn eerste solotentoonstelling in Parijs; al zijn werk van de afgelopen twee jaar werd er getoond. Niet niks voor iemand die nog maar zo kort bezig is. Hij begon nota bene midden in de coronacrisis toen alles op slot zat. ‘De Dutch Design Week was afgelast en ik kon nergens exposeren. Toen ben ik maar galeries gaan bellen. Ik wilde mijn nieuwe werk laten zien.’ Met de galerie in Parijs ontstond een uitstekende samenwerking. Zij tonen zijn werk in eigen huis, maar ook op prestigieuze kunst- en designbeurzen zoals Design Miami/Basel én ze verkopen het. De zaken gaan goed, maar het is flink aanpoten, geeft hij toe.

Geweldige vondst
Rino is ‘blij en dankbaar’ dat het zo goed gaat. Hij blijft er behoorlijk stoïcijns onder, bescheiden maar tege-lijkertijd zonder meer overtuigd van de kwaliteit van zijn werk. Zijn modulesysteem is een geweldige vondst. Nog afgezien van de esthetische kwaliteiten, brengt het hem enorme praktische voordelen. De maat van de oven doet er niet meer toe, want met zijn bouwstenen kunnen megaformaten worden gebouwd. Het is eenvoudiger te transporteren in losse onderdelen en ook nog eens uitneembaar. Heb je genoeg van die prachtige kast, dan kun je er banken, tafels of stoelen van samenstellen. ‘Het modulesysteem is als vanzelf ontstaan. Uit de ene vorm kwam de volgende voort – het ging allemaal nogal logisch. Het krukje van mijn eindexamen leidde tot een tafeltje. Toen ik er daarvan een paar had opgestapeld, kwam het idee om met modules te gaan werken. Dat is nu een jaar geleden.’ Inmiddels heeft Rino vijf modules ontwikkeld waarmee meubels gebouwd kunnen worden. Op aanvraag van een interieurontwerpbureau kwam module nummer vijf tot stand: voor ronde of golvende vormen, speciaal bedoeld voor buitenbanken. De objecten voor buitengebruik worden geglazuurd. Blijft het binnen, dan werkt Rino ze anders af. ‘Voor het bakken spons ik de bovenste laag klei er helemaal af zodat er een rul reliëf en een mooie kleur ontstaat.’

Meer ideeën dan tijd
De architecturale aspecten van zijn werk plus de mogelijkheid om grote formaten te kunnen samenstellen zouden een stap richting kunst of architectuur voorstelbaar maken. Maar nee, daar voelt Rino niets voor. ‘Ik vind het fijn als het gebruiksvoorwerpen blijven. Dat voegt voor mij veel toe.’ Hoewel hij als kind met zijn ouders veel musea heeft bezocht en inspiratie put uit het werk van kunstenaars als Donald Judd en Franz West, zegt hij stellig: ‘Ik voel geen drang om kunst te maken, ik blijf ontwerper. Ik wil me ook niet per se tot het galeriecircuit beperken. Het zou mooi zijn als mijn werk voor een groter publiek bereikbaar is. Wat dat betreft zou ik graag met fabrikanten samenwerken. Maar ik wil altijd wel fysiek met het materiaal bezig blijven. Zo ontstaan nieuwe ideeën – of het nu klei is of wat anders. Eigenlijk heb ik geen toekomstplan. Voorlopig ben ik met dit modulaire systeem nog lang niet klaar. Ik heb meer ideeën dan tijd.’